17 Şubat 1923. Tam 98 yıl geçmiş. O gün ne mi olmuş?

Yüzyıl boyunca Türkiye’nin ekonomik istikrarını etkileyecek kararlar o günlerde alınmıştır.

İzmir İktisat Kongresi’nde alınan kararlar şöyledir;

• Demiryollarının yapılmasına derhal başlanmalıdır. Onuncu Yıl Marşı’nın sözlerinde bu vurgulanmaktadır. Ülkenin hemen her yerinde demir yolu döşenmiş, yabancı sermayeye ait olanların bedeli ödenerek millileştirilmiştir.
•  
• Amele kelimesi yerine işçi denmelidir. Bu çalışanları kategorize ederken onları aşağılamamak gerektiği içindir.
•  
• İşçilere sendika hakkı tanınması, işçilerin örgütlenerek haklarını daha kolay ve adil alabilmeleri düşünülmüştür.
•  
• Hammaddesi yurt içerisinde yetişebilen sanayi dalları kurulmalıdır. Bunlar; dokuma, şeker, çimento, mühimmat vb. gibidir.
•  
• Milli bankaların kurulması sağlanmalıdır. İş Bankası ve Sana-i ve Maidin Bankaları gibi.
•  
• Sanayi teşvik edilmelidir. Bunun içinde Sanayi Teşvik Kanunu çıkartılmış, uygun görülenlere karşılıksız arazi verilmiş, şirketlerin kazanç ve gümrük vergisi harçlardan muaf tutulmuş, şirketlere özel haberleşme hatları kurma kolaylığı sağlanmış, devlet demiryollarında yaptıkları taşıma işlerinde 30 indirim sağlanmış ve şirketlerin yıllık üretim değerinin 10’u kadar prim ödenmiştir.
•  

Bu yasadan faydalanan şirketlerin sayısı 1930 yılında 1857’dir. Ayrıca kamu mal alımlarında buşirket ürünleri ithal ürünlerden 10 pahalı bile olsa yerli ürün zorunluluğu getirilmiştir.

Anladığımız üzere devlet üzerine düşen sorumluluğu almış, kendisi fabrikalar kurmuş ve kurmak isteyen yatırımcıların da önünü açmak için çok büyük destekler sunmuştur. Özel sektörün ekonomide itici gücü Fransız “laissezfaire, laissezpasser” (bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler) felsefesidir.

• Kongrenin sonunda çiftçi üzerinde çok büyük bir yük olan ve ürettiği ürünün 10’unu kapsayan aşar vergisi kaldırılmıştır. Aşar vergisi o yıllarda devlet bütçesinin 1/3 ‘ü idi. Nasıl bir fedakarlık var siz düşünün...
•  

Cumhuriyet bu zorluklar içinde kurulmuş, kurulmadan önce de neyi nasıl yapacağı tasarlanmış, her şey bir logo gibiyerine oturmuş. Kendi kendimize yetmenin tüm formülleri uygulanmıştır. ATATÜRK’ün Amerika’dan satın aldığı traktörler için söylediği “Ben onları biravuç bozuk paraya satın aldım” sözleri, Türk Lirasının ne kadar “değerli” olduğunun kanıtıdır.

İzmir İktisat Kongresi’nde alınan bu kararlar çok değerlidir. Hala bazı maddelerinin uygulanmasına devam edilmeli, yeni kararlar alıp yerli üretim desteklenmelidir.Tarım ve hayvancılık ülkemizin kanayan yarasıdır. Bu yaraya merhem sürmekten ziyade kanın neden aktığının sebebini bulmak gerek...